Kỳ 3: Các loại hình ánh sáng tự nhiên (Phần 1)

Ánh sáng trời

Ánh sáng trời là thuật ngữ để chỉ ánh sáng phản chiếu từ bầu trời (để phân biệt với ánh sáng chiếu thẳng từ mặt trời, mà ta gọi là ánh sáng mặt trời). Theo truyền thống, ánh sáng trời được các nghệ sĩ ưa thích vì họ tin rằng đó là một nguồn ánh sáng rất nhất quán, và dịu hơn nhiều so với ánh sáng mặt trời.

Tuy nhiên, trong thực tế, ánh sáng trời ửng sắc màu lam do các bước sóng ngắn tán xạ từ khí quyển. Điều này có thể thấy rõ nhất trong bóng râm, khi ánh sáng trời là nguồn sáng duy nhất. Chúng ta cảm nhận nó như một màu trung tính nhất quán nhưng trong thực tế nó lại rất xanh lam. Đó là lý do các may ảnh số SLR có trị số cân bằng trắng “bóng râm” với nhiệt độ màu tương ứng khoảng 7000k – 8000k.

Ở vùng núi và nơi thời tiết quang đãng, không khí loãng hơn, ít sương mù hơn và nhiều tia tử ngoại hơn. Ánh sáng trời trong điều kiện này sẽ ngả sang một sắc màu xanh lam dễ nhận thấy, nhất là đối với bất kỳ các ảnh nào chụp trong ánh sáng râm.

Nhiệt độ màu của ánh sáng trời trải dài trong khoảng dưới đây. Trong bảng thứ nhất, tình trạng khí quyển là quang đãng và khô ráo, cường độ xanh phụ thuộc vào cao độ, mùa, vị trí của mặt trời, và khu vực bầu trời mà ta đang nhìn (thông thường vùng trời nào càng ở trên cao thì càng đậm). Trong bảng thứ hai, màu xanh bị nhạt đi do sương mù gia tăng. Mây rải rác trong bảng thứ ba sẽ làm giảm nhiệt độ màu tổng thể, tuỳ theo độ sáng của mây và độ bao phủ của mây đối với bầu trời. Cuối cùng, bối cảnh xung quanh có thể che cản một phần hoặc phần lớn bầu trời, và nếu bối cảnh này có màu nhạt và chìm trong ánh sáng mặt trời, chính nó cũng tự biến thành một nguồn sáng.

Khóa học: Kỹ thuật nhiếp ảnh: Ánh sáng và hiệu ứng (Ưu đãi độc quyền - Giảm 40%)

Đối tác uy tín

Xem chi tiết ngay

Sắc xanh trong các hình ảnh này cho thấy bức tường trắng của ngôi nhà trông thật khác biệt nhau. Hãy chọn lệnh Auto Color (bên phải) để làm cho bức ảnh ấm lên.

Bình minh và hoàng hôn

Tầm cao của mặt trời trên một bầu trời quang tạo nên một hiệu ứng mạnh mẽ đối với bức ảnh – nhất là về phương diện màu sắc. Trong những trang kế tiếp, chúng ta sẽ khảo sát chính xác các hiệu ứng này ở các cao độ khác nhau và cách tận dụng chúng để có được lợi thế tốt nhất.

Tất cả chúng ta đều quen thuộc với cảnh mặt trời thấp – khi nó nằm ở khoảng 20-30 độ phía trên đường chân trời – cũng như các sắc màu liên quan đến khung cảnh này. Có rất nhiều bức ảnh hoàng hôn, nhiều đến độ nhiều người hầu như xem đó là một dạng ảnh sáo mòn. Tuy nhiên, dù có sáo mòn hay không, ảnh hoàng hôn vẫn là một thể loại bưu thiếp bán chạy trên khắp thế giới – với những mảng màu đỏ khơi gợi cảm xúc mạnh mẽ ở người xem, và làm liên tưởng đến những kỳ nghỉ thư nhàn bên bờ biển. Khi chụp cảnh hoàng hôn, tránh ghi lại một đường chân trời bằng phẳng và đơn điệu mà hãy tìm kiếm một khung cảnh có vài yếu tố thú vị ở trong đó.

Dĩ nhiên, những bức ảnh như vậy được hình thành không chỉ duy nhất bởi cảnh hoàng hôn (hoặc bình minh). Ánh sáng vào thời điểm này trong ngày tràn ngập sắc cam, đỏ và hồng, phản chiếu từ khắp vạn vật. 

Bức ảnh này được chụp rất sớm vào buổi sáng. Các tòa nhà đều ửng đỏ bởi ánh sáng bình minh. 

Các bức ảnh hoàng hôn hoặc bình minh, mặc dù rất phổ biến, vẫn gợi lên một đáp ứng mạnh ở người xem. Trong bức ảnh này, mặt trời bị che khuất phần nào bởi một cái cây, tạo ra những tia sáng linh động khi ánh sáng mặt trời đi xuyên qua tàn cây. Chế độ chụp hơi thiếu sáng sẽ tạo ra màu sắc tráng lệ hơn.

Màu sắc vào buổi sáng và buổi chiều, khi mặt trời ở vị trí cao trên bầu trời, sẽ trung tính hơn nhiều so với thời điểm ngay sau lúc bình minh hoặc hoàng hôn. Tuy nhiên, do ban ngày ánh sáng đi xuyên qua bầu khí quyển với cự ly ngắn hơn so với vào đầu ngày hoặc cuối ngày, nên thường gắt hơn và nổi khối hơn.

Buổi sáng và buổi chiều

Mặc dù không đầy kịch tính đến choáng ngợp như ánh sáng lúc bình minh và hoàng hôn, ánh sáng vào buổi sáng và buổi chiều, khi mặt trời cách đường chân trời ít nhất một giờ đồng hồ, cũng là một nguồn sáng đáng để ta ghi ảnh.

Về phương diện màu sắc, ánh sáng vào lúc này trong ngày sẽ trung tính hơn nhiều so với lúc bình minh hoặc hoàng hôn, và là thời điểm rất thích hợp để chụp nếu ta muốn có màu sắc chính xác. Tuy nhiên, so với ánh sáng gắt lúc giữa ngày, ánh sáng buổi sáng và buổi chiều có thể vẫn dịu phần nào, nhất là khi thời tiết có một chút sương mù như vào buổi sáng.

Ngoài yếu tố màu sắc khiến cho đây là thời điểm tốt để chụp, vị trí khá thấp của mặt trời vào buổi sáng và buổi chiều cũng cho phép ta chọn góc độ ánh sáng chiếu vào đối tượng và tạo nên một hiệu ứng quan trọng cho hình ảnh, mà ta sẽ đề cập trong những phần sau đây. 

Tùy góc độ mà ánh sáng chiếu vào khung cảnh, màu sắc buổi sáng có thể trở nên phong phú và bão hòa. Đây cũng là thời điểm đáng chú ý trong ngày bởi ta có những bóng nắng dài, để khai thác tốt nhất khung cảnh thiên nhiên chập chùng.

Kỳ 4: Các loại hình ánh sáng tự nhiên (Phần 2)

Chụp thuận sáng Khi mặt trời nằm bên trên đường chân trời khoảng một giờ đồng hồ, và còn lâu…